Küresel ölçekte yaşanan ekonomik dalgalanmalar, iklim krizi ve değişen tüketici alışkanlıkları, gıda sektörünü yeniden şekillendiriyor. 2025 ve sonrasında üretimden tedarik zincirine, sürdürülebilir tarımdan dijitalleşmeye kadar birçok alanda köklü dönüşümler bekleniyor. Gıdanın stratejik bir güç unsuru haline geldiği bu yeni dönemde, Türkiye güçlü üretim kapasitesi, çeşitliliği ve ihracat potansiyeliyle öne çıkıyor.
Kendi kendine yetebilen nadir ülkeler arasında yer alan Türkiye, taze, dondurulmuş ve işlenmiş gıda ürünlerindeki üretim gücüyle dış ticaret fazlası veren bir konumda bulunuyor. Bu sayımızda, 2025/2026 döneminde gıda sektörünü etkileyecek trendleri, fırsat alanlarını ve dönüşüm dinamiklerini mercek altına alıyoruz.
Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi*
Türkiye İhracatçılar Meclisi’nden alınan verilere göre, 2025 Nisan – Haziran ayları arasındaki 3 aylık dönemde Türkiye gıda sektörü ihracatında, bitkisel ürünler alt sektöründe Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri grubu, 2 milyar 888 milyon 237 bin dolar ile ihracat lideri konumundadır. Bitkisel ürünler sektörünün diğer alt grupları olan Yaş Meyve ve Sebze, Meyve Sebze Mamulleri, Kuru Meyve ve Mamulleri, Fındık ve Mamulleri, Zeytin ve Zeytinyağı ürün grupları, ayrıca Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller ürün grupları ise aylık bazda makul dalgalanmalar göstererek istikrarlı bir seyir izlemiştir.
Yukarıdaki tabloda yansıtıldığı üzere, Nisan – Haziran dönemi gıda sektörü toplam ihracat payının 5 milyar 258 milyon 28 bin dolarlık kısmını gıda sektörünün tabloda sayılan bitkisel ürünler grubu, 938 milyon 14 bin dolarlık kısmını ise hayvansal ürünler grubu oluşturmuştur. Böylece 2025’in 2. çeyreğinde gerçekleşen toplam gıda ihracatı 6 milyar 196 milyon 42 bin dolar düzeyinde olmuş ve 2025’in son çeyreğinde kaydedilen 6 milyar 952 milyon 5 bin dolarlık ihracat payında bir düşüş yaşanmıştır.
*Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından gıda sektörü için yayımlanan ihracat rakamları arasından
(https://tim.org.tr/tr/ihracat-rakamlari), Bitkisel Ürünler sektöründe “Tütün” ve “Süs Bitkileri ve Mamulleri” ürün grupları bu rapordan hariç tutulmuştur.
Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi
Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi
2024’ün 4. Çeyreğinde 7 milyar 810 milyon 975 bin dolarlık toplam ihracat ile 3. Çeyrek verileri düşüş göstermiş olup, 2024’ün 2. Çeyreğinden 2024’ün 3. Çeyreğine geçişte yaşanılan yükselişin düştüğü görülmektedir. Böylece Türkiye geneli gıda ihracatı verilerinde 2024 3. Çeyrekten 2024 4. Çeyreğe geçişte düşüş olduğu, alçalıp yükselen bir değer grafiği yakalandığı görülmektedir.
2024’ün 4. Çeyreğinde Zeytin ve Zeytinyağı ürün grubu toplam ihracatı 2024’ün 3. Çeyreğine göre gerileme gösterirken, 2024’ün 4. Çeyreğinin 3 ayında Fındık ve Mamülleri ürün grubunda yaklaşık 2 kat yükseliş olduğu görülmüştür.
2025’in 1. Çeyreğinde, 7 gıda ürün grubunun tamamındaki ihracatta düşüş kaydedildiği gözlenmiştir. 2025’in 2. Çeyreğinde ise, Su Ürünleri ve Hayvansal Mamüller ürün grubunda hafif bir artış gözlemlenmiştir.
Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi
İlk Çeyrekte Bursa'nın Gıda İhracatı 120 Milyon Dolar
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, gıda sektörünün yedi alt grubu bazında Bursa’nın toplam ihracatı, 2024 yılının 3. çeyreğinde 154 milyon 821 bin dolar, 4. çeyreğinde ise 139 milyon 57 bin dolar olarak gerçekleşti. 2025 yılının 1. çeyreğinde ihracat tutarı 120 milyon 221 bin dolar seviyesine geriledi. Veriler, 2024’ün 3. çeyreğinden itibaren gıda ihracatında başlayan düşüş trendinin 4. çeyrekte de devam ettiğini, 2025’in ilk çeyreğinde ise bu azalışın daha belirgin hale geldiğini ortaya koyuyor. 2025’in 2. çeyreğinde de gerileme eğilimi sürmüş, hem Türkiye genelinde hem de Bursa özelinde gıda ihracatında dikkat çekici bir yavaşlama yaşanmıştır.
2024 yılının 3. ve 4. çeyreklerinde Bursa’nın toplam gıda ihracatının Türkiye genel ihracatına oranı incelendiğinde; 3. çeyrekte Türkiye’nin toplam gıda ihracatının %1,30’unun, 4. çeyrekte ise %1,79’unun Bursa tarafından gerçekleştirildiği görülmektedir.
2024 yılının 1. çeyreğinde %2,41 seviyesinde olan bu oran, 2. çeyrekte %2,16’ya gerilemiştir. 3. çeyrekte %1,30 seviyesine inerek keskin bir düşüş yaşayan Bursa’nın payı, 4. çeyrekte ise sınırlı bir toparlanma göstermiştir. Ancak 3. çeyrekteki sert gerileme, genel dengede belirgin bir bozulmaya işaret etmiştir.
2025 yılına gelindiğinde ise Bursa’nın Türkiye genel gıda ihracatından aldığı pay 1. çeyrekte %1,73, 2. çeyrekte ise %1,47 olarak gerçekleşmiştir. Böylece Bursa’nın gıda ihracatındaki payı, 2024’ten itibaren dalgalı bir seyir izlemeye devam etmiştir.
Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi
Gıda Sektöründe Türkiye’nin En Çok İhracat Yaptığı Ülkeler
Gıda Sektörü Kapasite Kullanım Oranları Gıda sektörünün 7 alt grubu bazında Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı ülkeler, 2025 yılı boyunca büyük değişiklikler göstermemiştir.
Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri ürün grubunda, 2025’in 1.çeyreğinde de Irak, Yaş Meyve ve Sebze ürün grubunda Rusya, Meyve Sebze Mamulleri ürün grubunda ABD, Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller ürün grubunda Irak, Kuru Meyve ve Mamulleri ürün grubunda ise Almanya, Türkiye’nin en yüksek gıda ihracatı gerçekleştirdiği ülkeler olarak saptanmıştır.
2025’in 2. Çeyreğinde bu ülkelerde bir değişim yaşanmamıştır.
2025’in 2. çeyreğinde ürün grupları bakımından Türkiye’nin en çok gıda ihracatı yaptığı ülkeler ise aşağıdaki gibidir:
Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri ürün grubunda Irak,
Yaş Meyve ve Sebze ürün grubunda Rusya,
Meyve Sebze Mamulleri ürün grubunda ABD,
Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller ürün grubunda Irak,
Kuru Meyve ve Mamulleri ürün grubunda Almanya,
Zeytin ve Zeytinyağı ürün grubunda ABD,
Fındık ve Mamulleri ürün grubunda İtalya.
Aşağıdaki tablo ile de desteklenecek bu veriler ışığında, gıda sektörünün ihracat hedef pazarlarının 2025’in 2. çeyreğinde de 2025’in ilk çeyreğine göre neredeyse hiç değişime uğramadığı görülebilecektir.
Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi
Gıda Sektörü Kapasite Kullanım Oranları
GIDA SEKTÖRÜNDE YÜKSELEN GLOBAL TRENDLER(2025/2026)
Tüketici tercihleri, çevresel kaygılar ve dijitalleşme gibi dinamikler, gıda sektörünü hızla dönüştürüyor. 2025 itibarıyla sağlıklı, sürdürülebilir ve izlenebilir ürünlere olan talep artarken; üretimden tedarik zincirine kadar tüm süreçler bu yeni beklentilere göre şekilleniyor. Bu dönüşüm, sektör için hem yeni fırsatlar hem de uyum gerektiren zorluklar yaratıyor. İşte gıda sektöründe güncel olarak yükselen global trendlere hızlı bir bakış:
Sağlıklı ve Fonksiyonel Gıdalara Yönelim Tüketiciler: bağışıklık sistemini destekleyen, düşük şekerli, protein açısından zengin, probiyotik ve prebiyotik içeren ürünlere talebi artırıyor. “İyileştirici gıda” ve “wellness food” segmentleri hızla büyüyor.
Bitki Bazlı ve Alternatif Proteinler: Vegan ve vejetaryen beslenme, çevresel ve etik kaygılarla daha da yaygınlaşıyor. Et ve süt ürünlerine alternatif olarak; nohut, bezelye, mantar ve laboratuvar üretimi et içeren ürünler yükselişte.
Sürdürülebilirlik ve Karbon Ayak İzi: Gıda zincirindeki şirketler, karbon salımını düşüren uygulamalar, sıfır atık politikaları ve yerel üretimle tedarik zincirini sadeleştirme konularına odaklanıyor. “Clean label” ve çevre dostu ambalajlar tercih ediliyor.
Dijitalleşme ve Akıllı Teknolojiler: Blockchain tabanlı izlenebilirlik, yapay zekâ destekli üretim planlaması, robotik tarım ve gıda güvenliği izleme sistemleri yaygınlaşıyor. E-ticaret üzerinden gıda satışı özellikle taze ürünlerde ciddi artış gösteriyor.
Kişiselleştirilmiş Beslenme: Veri odaklı sağlık uygulamaları (DNA testleri, bağırsak mikrobiyomu analizi vb.) ile bireylere özel diyet planları ve gıda önerileri artıyor. Bu trend, fonksiyonel atıştırmalık ve takviye edici gıdalarda da etkili.
Global Tatlar ve Füzyon Mutfak: Tüketiciler yeni tatlara açık. Özellikle Asya, Afrika ve Latin Amerika mutfaklarına ait baharatlar, fermente ürünler ve sokak lezzetleri küresel mutfaklara entegre oluyor.
Gıda Güvenliği ve Krizlere Dayanıklılık: İklim değişikliği, savaşlar ve lojistik krizler, gıda güvenliğinin yeniden tanımlanmasına yol açıyor. Şirketler artık tedarik zinciri şoklarına karşı daha dirençli yapılar kurmaya odaklanıyor.
Kaynaklar: FAO, Euromonitor, Mintel, WGSN, McKinsey Gıda Raporu 2025