Kovid-19 salgınının en fazla etkilediği ülkelerden biri olan İtalya’da ekonomi, kısıtlamaların kaldırılmasının ardından toparlanma sürecine girdi. İlk çeyrekte yüzde 0,3 büyüme beklenen Euro Bölgesinin 3’üncü büyük ekonomisi küresel resesyon endişelerine karşın yatırımcıları bekliyor. İtalya, çeşitlendirilmiş ekonomisi, sanayileşme stratejisi ve turizm yoluyla ülkede yarattığı uluslararası trafik ile dünya ticaretinin aktif bir katılımcısıdır. İtalya’nın sanayi stratejisi, yenilikçi endüstrilerde başta Avrupa ülkeleri olmak üzere tüm dünyaya fırsatlar yaratmaktadır.
Dış Ticaret Politikası
1 Ocak 1958 tarihinden bu yana Avrupa Birliği (AB) üyesi olan İtalya, AB ortak ticaret politikasını benimsemiş ve AB’nin ortak gümrük tarifesini uygulamaya koymuştur. Buna bağlı olarak AB ve AB Gümrük Birliği üyesi ülkelerden İtalya’ya yapılan ithalat gümrük vergisinden muaftır. AB dışı ülkelerden ithal edilen ürünler için AB’nin ortak gümrük tarifeleri uygulanmaktadır. AB’ye üye ülkelerden yapılan ithalatta izin ve miktar sınırlaması yoktur.
İthalat Rejimi
AB dışı ülkelerden yapılan sanayi ürünleri ithalatında bazı istisnaların haricinde İtalya serbest ticaret politikasını izlemektedir. Bu istisnalardan biri, bazı ülkelerden daha önceden belirlenmiş ürünlerin ithalatında miktar kısıtlamaları ve kontrol önlemleri uygulanmasını içermektedir. Bu tür kısıtlamalara konu olan ürünler arasında tekstil ürünleri, eldiven, ayakkabı, porselen, cam ve seramik mamuller, çelikten mamul ürünler, oyuncaklar, bazı kimyasal ürünler yer almaktadır. Diğer taraftan uyuşturucular, ateşli silahlar, patlayıcılar ve cephane gibi bazı maddelerin ithalatı özel lisanslara tabidir. Kesin ithalat, malları etkileyen tüm gümrük vergilerinin ödenmesini içerir ve operatörün AB dışı bir ülkeden gelen malları herhangi bir gümrük veya vergi bağından serbest bırakmasına izin verir. Serbest dolaşım rejimi ile AB dışı mallar, Birlik statüsüne sahiptir. Bu rejim, Avrupa Birliği’ne girişte yapılan bir giriş beyanını gerektirir.
İhracat Rejimi
Gerek tarım gerekse sanayi ürünlerinin AB dışı ülkelere ihracatında da tamamen serbest ticaret politikası izlenmektedir. Bazı ürünler menşeine bakılmaksızın AB’nin getirdiği zorunluluklar sebebiyle birtakım mevzuatlarla sınırlandırılmıştır. Diğer taraftan bütün birlik ülkeleri için özellikle haklı rekabeti destekleyici çeşitli garanti sistemleri getirmek gibi yine topluluğun koyduğu birtakım teknik zorunluluklar söz konusudur. Eşyanın ihracat prosedürüne tabi tutulması, Topluluk gümrük bölgesini terk etmek zorunda kaldıkları durumlarda zorunludur. İhracatçı, malları ve ilgili ihracat beyannamesini ve özel izinler veya lisanslar talep edildiğinde, AB 2015/2447-221. Madde uyarınca “ihracat” gümrük idaresine ibraz etmelidir. İhracatçının yerleşik olduğu veya malların ihracat için paketlendiği veya yüklendiği yerin yetkili gümrük idaresi yetkili gümrük idaresidir. Gümrük Tarifeleri 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nın kabulü ve Ocak 1996 tarihinde Türkiye ile AB arasında Gümrük Birliği’nin yürürlüğe konulmasıyla, ülkemiz ve İtalya arasında gümrük vergileri sanayi ürünler ve işlenmiş tarım ürünlerinde sıfırlanmıştır. İç Vergiler 2023 yılı itibariyle İtalya’da Kurumlar Vergisi yüzde 24, Kişisel Gelir Vergisi yüzde 23-43 aralığında gelire göre değişebilmektedir. Yıllık geliri 8.174 avronun altında olanlar gelir vergisine tabi değildir.
Türkiye’nin İhracatı Ve İthalatı Yükselişte
En büyük ithalatçı ve ihracatçı ülke Almanya’dır. Türkiye, 2022’de İtalya’ya 12 milyon 393 bin Dolar ihracat gerçekleştirmiştir. İtalya, Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı 5’inci ülke konumundadır. İtalya’nın Türkiye’nin ihracatındaki payı yüzde 4,9’a denk gelmektedir. 2022’deki ihracat, önceki yıla göre yüzde 8 oranında artış göstermiştir. Türkiye, İtalya’dan 2022 yılında 14 milyon 82 bin dolar tutarında ithalat gerçekleştirmiştir. İtalya, Türkiye’nin en çok ithalat yaptığı 6’ncı ülke konumundadır. İtalya’nın Türkiye’nin ithalatındaki payı yüzde 3,9’a denk gelmektedir. 2022’deki ithalat, bir önceki yıla göre yüzde 21,8 oranında artmıştır.
Ürün Standartları ile İlgili Uygulamalar
İtalya’da piyasaya sürülen teknik ürünlerin (endüstriyel ürünler, tıbbi cihazlar, radyo ve telekomünikasyon terminal ekipmanları, araçlar vb.) standardizasyon gerekliliklerini karşılayıp karşılamadığının kontrolünden sorumlu farklı kuruluşlar bulunmaktadır. Bazı ürünler menşeine bakılmaksızın Avrupa Birliği’nin getirdiği zorunluluklar sebebiyle birtakım mevzuatlarla sınırlandırılmıştır. Diğer taraftan bütün Birlik ülkeleri için özellikle haklı rekabeti destekleyici çeşitli garanti sistemleri getirmek gibi yine topluluğun koyduğu birtakım teknik zorunluluklar söz konusudur. ISO 9000 serisi ve HACCP kaliteyi garantileyen ve rekabet faktörünü ön plana çıkaran bir uygulamadır. Çevre üzerine ISO 14000 serisi ve OHSAS 18001 teknik özelliklerine göre iş kazalarını önleme sertifikası da her geçen gün daha önem kazanmıştır.
Test Etme, Muayene ve Belgelendirme
Teknik standartlara uygunluk değerlendirme adımı AB mevzuatına uygunluğun sağlanmasında zorunlu bir adımdır. Burada amaç üretimin her aşamasında gerekli koşullara uyumun sağlanması ve nihai ürünün kabulünün kolaylaştırılmasıdır. AB ürün mevzuatı üreticilere ürünlerinin kullanımı sırasında oluşabilecek risk düzeyine göre uygunluk değerlendirme aşamasında bir miktar seçme hakkı sunmaktadır. Bu seçenekler sertifikasyon, tip inceleme ve ürün kalite kontrol sistemi, tam kalite güvencesi olabilmektedir.
Tüketici Tercihleri
Ülkede bölgesel ekonomik ve kültürel farklılıklar tüketici alışkanlıkları ve tercihleri üzerinde etkilidir. Söz konusu farklılıklar dağıtım ve pazarlama tekniklerini de etkilemektedir. Bununla birlikte, ürün ve hizmet kalitesi İtalyan tüketicilerin satın alma kararlarında önemli bir kriter olarak ön plana çıkmaktadır. Bu nedenle promosyonlardan çok malların ve müşteri hizmetlerinin kalitesi önemlidir. İtalyanlar seçme şansı verildiğinde 'Made in Italy’ ürünleri tercih etmekte, ancak yabancı ürünler de özellikle hazır giyim sektöründe talep görmektedir. Moda sektöründeki yenilikler ilgiyle takip edilmektedir. Çoğu tüketici, özellikle büyük şehirlerde, toplu perakendecilerden ve büyük şirketlerden alışveriş yapmaktadır. Yaşlanan nüfus uzman ürün ve hizmetlere olan talebin artmasına neden olmaktadır.
Kamu İhaleleri
İtalya’da kamu alımları, GSYİH’nin yüzde 10’unu ve toplam harcamaların yüzde 22’sini oluşturduğundan önemli bir kamu bütçesi kalemidir. (OECD, 2021) İtalya’da kamu sözleşmelerinin yürütülmesinden ve denetlemesinden sorumlu kuruluş ANAC-Ulusal Yolsuzluk Önleme Otoritesi (Autorità Nazionale Anticorruzione - National Anti-Corruption Authority) kamu alımlarının sektör büyüklüğünün 2021 yılında 199,4 milyar avro olduğu açıklamıştır. İtalya’da kamu alımlarının önemli bir bölümünü (çeşitli tahminlere göre dörtte bir ila üçte biri arasında) özellikle bayındırlık işleri oluşturmaktadır. AB tarafından pandemi sonrası onaylanan İtalyan Ulusal İyileşme ve Dayanıklılık Planı’nda alt yapı yatırımlarına yönelik bütçenin artması ile de bu oranın artması beklenmektedir.
Ticareti Etkileyen Kültürel Faktörler
Akdeniz ülkelerinde olduğu gibi İtalya’da da piyasaya girişte en etkili yöntem yüz yüze görüşme yapmaktır. Ülke genelinde yabancı dillerin yaygın kullanılmaması sebebiyle ikili ticari ilişkilerde tercüman kullanımı gerekebilmektedir. İş çevrelerinde yaygın yabancı dil İngilizcedir. Ülkede bir toplantıya başlarken, bitirirken ya da anlaşmaya varıldığında el sıkışmak yaygındır. Tüm anlaşmalar yazılı hale getirilir ve imzalanır. Kuzey İtalya’da yerleşik firmalar arasında yapılan ticari sözleşme kuralları Güney İtalya’da yerleşik firmalara nazaran daha belirgindir. Kartvizitlerin bir yüzünün İngilizce diğer tarafının ise İtalyanca bastırılması uygun olacaktır. İtalya kültüründe sosyal ve kültürel ilişkiler oldukça ön plandadır. Bu nedenle, iş konuşurken arada sanatsal ve kültürel konulardan da bahsetmek önemlidir. Akdeniz ülkelerinde her ne kadar randevu saatlerinde küçük gecikmeler yaygın olsa da toplantı zamanına uyulmalıdır. Kartvizit alışverişi yapmak yaygındır ve kartvizitinizin arkasında İtalyanca tercüme olması şık olacaktır. İtalyan iş kültüründe kişisel ilişkiler büyük bir rol oynamaktadır. İtalyanlar tanıdıkları ve güvendikleri kişilerle çalışmayı tercih ettikleri için üçüncü taraf tanıtımları yardımcı olabilmektedir. Ayrıca, ortaklar arasındaki kişisel ilişkiyi derinleştirdiği için, insanların mümkün olduğunca sık yüz yüze görüşmeleri de tercih edilir.
Yüz Yüze Görüşme Avantaj Sağlıyor
İşletmeler genellikle Pazartesi’den Cuma’ya saat 8.30/9.00 ile 17.00/18.00 arasında çalışmaktadır. Öğle arası 1 veya 2 saattir. Ağustos ayında, dini kutlamalarda ve diğer ulusal tatil günlerinde herhangi bir toplantı düzenlenmemesi önem arz etmektedir. İtalya, tarihi kültürü ve doğal güzelliği turistler için favori bir ülke olması sebebiyle, İtalyanlar yabancılara karşı çok naziktir. İletişim kurmak için doğru dili ve doğru jestleri kullanma yeteneği, özellikle İtalya’da çok önemlidir. Genellikle iş ilişkisi kurulacak kişilerle ilk temas resmi olmalıdır. E-posta gönderilmesi ve ön telefon görüşmesi yapılması önerilmektedir. Son zamanlarda İtalyan şirketleri, işlerini tanıtmak ve bir iletişim ağı oluşturmak için Linkedin ve Facebook gibi sosyal medyayı yaygın bir şekilde kullanmaktadır. İlk temastan sonra telefon, faks veya e-posta yerine yüz yüze görüşme yapılması tercih edilmektedir. Pasaport ve Vize İşlemleri Türk vatandaşları için Umuma Mahsus Pasaport hamilleri vizeye tabidir. Diplomatik, Hizmet ve Hususi Pasaport hamilleri ise 180 gün içinde 90 günü aşmamak kaydıyla, anılan ülkeye yapacakları seyahatlerinde vizeden muaftır. (Vatikan Şehri için de geçerlidir). Ülkeye girişte, Avrupa Topluluğu vatandaşları için pasaport ya da nüfus cüzdanı yeterlidir. İtalya vizesi, yurt dışındaki İtalya Büyükelçiliği veya Konsolosluk Bölümleri tarafından verilir. İtalya turistik vize süresi bir yıl için maksimum 90 gündür. Vize uygulamasının olmadığı ülke vatandaşları için 90 günü aşmamak ve çalışmamak kaydıyla geçici giriş hakkı mevcuttur. İtalya’da iş nedeniyle oturma izni başvurusu yapmak isteyenler, güncel bilgilere İtalyan İçişleri Bakanlığı’nın sitesinden İngilizce olarak ulaşabiliyor: https://dait.interno.gov.it/
Türk Şirketleri İtalya'ya Daha Fazla Yatırım Yapıyor
İtalyan Ticaret ve Sanayi Odası Derneği Başkanı Livio Manzini, Türkiye ile son yıllarda ticari etkileşimin artığını söyledi. “Türkiye ve İtalya arasındaki ticaret hacmi geçen sene 26 milyar dolardan fazla ve bu rakam tarihsel olarak rekordur.” değerlendirmesini yaptı. Manzini, İtalyan Ticaret ve Sanayi Odası olarak yapmaya çalıştıklarını sırf ticaret olmadığını, iki ülke arasındaki ilişkilerin daha derin olması için aynı zamanda yatırım da gerektiğini söyledi.
Rekora İmza Atıldı
Manzini, “Bizim görevimiz, iki ülke arasındaki yatırım hacmini artırmak. Bu da iki ülke arasındaki bağları daha sıkı bir hale getirir. Al-sat olduğu zaman önemlidir ama yatırım, üretim, istihdam oluşturduğunuz zaman ilişkiler değişik bir noktaya geliyor. Türkiye ile İtalya arasındaki ticaret hacmi geçen sene 26 milyar dolardan fazla ve bu rakam tarihsel olarak rekordur. Hiç bu kadar yüksek olmamıştı. Keza 2021 yılı da bir rekordu. O rekor 2022 yılında kırıldı ve Avrupa Birliği (AB) ülkeleri arasında Türkiye ikinci sıradadır Almanya’dan sonra ticaret hacmi olarak. İtalya ve Türkiye arasındaki ticaret oldukça dengeli bir ticaret. Bu da iki ülke ekonomisinin ne kadar birbirine bağlı olduğu ve entegre olduğunu gösteriyor. Bazı sektörler ön plana çıkıyor ama hiçbir sektör dominant bir şekilde bulunmuyor. Otomotiv, makina ve kimya bunlar önemli sektörler ama Türkiye ve İtalya arasındaki ticaretin özelliği multi sektörel olması, hiç bir sektöre muhtaç değildir. Bu da zaman içerisinde çok daha sağlam bir ilişkiye işaret etmektedir.” ifadelerini kullandı.