2023 yılı haziran ayında uygulanmaya başlanan, 2024 yerel seçimleri öncesi kesintiye uğrayan ekonomide rasyonel politikalar 2024 nisan ayından itibaren daha kararlılıkla uygulanmaktadır. Buna bağlı olarak ekonomide dezenflasyon sürecine girilmiş olup makro göstergelerde de kademeli iyileşmeler başlamıştır. Ancak diğer yandan uygulanan sıkılaşma politikaları nedeniyle reel sektör daha çok zorlanmaktadır.
Eylül Ayı yıllık Enflasyonu Yüzde 40’lara İnebilir
Haziran ayında enflasyonda yaşan düşüş ile dezenflasyon süreci fiilen başlamıştır. Haziran ayında aylık TÜFE yüzde 1,64 olmuş ve yıllık TÜFE yüzde 71,6’ya gerilemiştir. Temmuz ve ağustos aylarında fiyat ve vergi ayarlamaları nedeniyle aylık TÜFE yüzde 3’ün üzerinde olacaktır. Eylül ayında da düşük bir aylık TÜFE beklenmektedir. Aylık enflasyonlardaki bu tahminlere bağlı olarak eylülde yıllık enflasyon yüzde 40’lara inebilecektir ve Merkez Bankası’nın yıl sonu yüzde 38 hedefine yaklaşılacaktır.
Cari Açık ve Dış Ticaret Açığı Azalıyor, Turizm Gelirleri Artıyor
Uygulanan sıkılaşma politikalarının bir diğer hedefi ödemeler dengesinde sürdürülebilir bir açığa ulaşılmasıdır. Sıkılaşma politikaları ile altın ve enerji ithalatlarındaki gerilemeler sonucu mayıs sonu itibariyle yıllık cari açık 25,2 milyar dolara inmiştir. Ocak-haziran döneminde dış ticaret açığı yüzde 30,5 azalışla 61 milyar 325 milyon dolardan 42 milyar 591 milyon dolara gerilemiştir. 2024 yılının ilk yarısında turizm gelirleri ise yüzde 9,3 artarak 23,7 milyar dolara yükselmiştir.
Kamuda Tasarruf ve Vergi Paketi
Maliye politikası alanında sıkılaşma için kamuda tasarruf ve yeni vergi paketleri açıklanmıştır. İlk paket ile kamuda yıllık 130-140 milyar TL tasarruf sağlanması hedeflenmektedir. Yeni vergi paketi ise ilave 155 milyar TL vergi ve gelir elde edilmesini öngörmektedir. Vergi alanında ekim ayı ile yeni paketlerin açıklanması beklenmektedir.
Döviz Rezervlerinde Artış Sürüyor
Yerel seçimler sonrası ekonomi yönetiminin görevde kalması ve politikaların kararlılıkla uygulanması sonucu yurt dışı kaynak girişi hızlanmış, yerleşikler de dövizden TL’ye dönmeye başlamıştır. Artan döviz likiditesini Merkez Bankası satın almış ve döviz rezervlerini önemli ölçüde artırmıştır. Merkez Bankası net rezervleri 47,6 milyar dolara kadar yükselmiştir.
Reel Kesim Güven Endeksi Yılın En Düşük Seviyesinde
Ekonomide uygulanan sıkılaşma politikaları ile dezenflasyon sürecine girilmiş, döviz rezervleri en yüksek seviyelerine ulaşmış, Türkiye’nin risk primi azalırken kredi notları yükselmiştir. Ekonomide rasyonel politikalara dönüş ile makro göstergelerde iyileşmeler sağlanmaktadır. Ancak diğer yandan uygulanan sıkılaşma politikaları reel sektörü zorlamaktadır. Sıkılaşma politikalarına bağlı olarak iç talep daha çok zayıflamaktadır. Buna bağlı olarak reel sektör güven endeksi de 2024 yılının en düşük seviyesine gerilemiştir. Reel sektör için zorluklar artmaktadır.
Reel Sektörde Daralma Kuvvetleniyor
Enflasyonla mücadelede uygulanan sıkılaşma politikaları imalat sanayinde önce yavaşlamaya şimdi de kuvvetlenen bir daralmaya yol açmaktadır. İstanbul Sanayi Odası’nın sektörler PMI verileri temmuz ayında daralmanın kuvvetlendiğini göstermektedir. Temmuz ayı itibariyle iç ve dış talepteki zayıflayama bağlı olarak 10 alt imalat sanayi sektöründe de daralma yaşanmıştır. Özellikle enflasyonla mücadele için yurt içinde uygulanan sıkılaşma politikaları imalat sanayini zorlamaya devam edecektir.
Elektrik ve Doğalgaz Fiyat Artışları Maliyetleri Artıracak
Bir yandan enflasyon ile mücadele için sıkılaştırma politikaları uygulanırken, diğer yandan birçok kamu fiyatında artışlar yapılmaktadır. Hane halkı satın alma gücü ile reel sektörün maliyetlerini önemli ölçüde etkileyen elektrik ve doğalgaz fiyatlarında yüksek artışlar yapılmıştır. Bu artışlar ağustos ayından itibaren satın alma gücü ve maliyetler üzerinde ilave baskı oluşturacaktır.
Son Söz: Reel sektör için ağustos ve eylül ayları daha zorlu ve kritik olacak.