Şirketiniz döviz-hammadde fiyat riski taşıyor mu?
Bilançonuz bu risklerden etkileniyor mu?
Bu risklerden kaynaklanan zararlarınızı satışlarınıza tam olarak yansıtamıyor musunuz?
Kur sabitleme opsiyonunuz bulunuyor mu?
Açık pozisyonunuz var mı?
Eğer yukarıdaki sorulardan herhangi birine cevabınız evet ise sizin işletmenizin de hedging işlemine ihtiyacınız var demektir. Grafik 1’de görülebileceği üzere Şubat 2023 itibariyle Türkiye’nin Net Döviz Pozisyonu Açığı 86.798 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Konjonktürün yarattığı belirsizlik ortamını tanımlarken dikkat çekilmesi gereken en hayati konu döviz pozisyonudur. Reel sektör büyük oranda negatif döviz pozisyonu (açık pozisyon) taşımaktadır. Bu da demek oluyor ki döviz bazında geliri olmayan işletmeler de döviz cinsinden kredi kullanmaktadırlar. Buna karşılık ise önlem almak, bir nevi sigorta yaptırmak şarttır.
Hedging Nedir?
Hedging, temel olarak işletmelerin piyasa ve kur risklerinden korunmak amacıyla gerçekleştirdikleri ters işlemlere denmektedir, bir çeşit sigorta şekli olarak düşünülebilir.
Hedging herhangi bir ters fiyat hareketinin riskini dengelemek için finansal enstrümanları veya piyasa hareketlerini stratejik olarak kullanmak anlamına gelir. Teknik olarak, riskten korunmak için, negatif korelasyonlara sahip kıymetlerde dengeleme işlemleri yapılmasıdır. Tüm sigorta çeşitlerinde olduğu gibi bu işlem karşılığında da bir komisyon ödenmesi gerekir.
Hedging yöntemi sayesinde, spot fiyat ile vadeli fiyat aynı oranda değiştiği sürece spot fiyattan doğabilecek zarar vadeli işlemler piyasasında (VOP) alınan pozisyon ile dengelenebilmektedir. Bu noktada önemli nokta hedging işleminin korunma amaçlı yapıldığı ve muhtemel zarardan korunma olanağı sağladığı gibi muhtemel kardan da mahrum bıraktığıdır.
Hedging Çeşitleri Nelerdir?
Hedge işlemi, hisse senetleri, borsa yatırım fonları, sigorta, vadeli sözleşmeler, takaslar, opsiyonlar gibi pek çok türde finansal araç aracığıyla riskten korunma sağlayabilir. En yaygın olarak bilinen ve kullanılan hedging araçları forward, futures, opsiyon sözleşmeleri ve swap işlemleridir.
Forward
Futures
Opsiyon Sözleşmeleri
Swap
Hedging Özellikleri
Forward işlemi kur riskinden korunmak için gerçekleştirilmektedir. Temel olarak dayanak bir varlığın gelecekteki belirlenmiş bir değerinden günümüzde alınıp satılması işlemidir. Örneğin spot piyasada USDTRY kuru 7.30 iken Forward fiyatı üç ay vadeli 7.50 ise, bu anlaşmayı satın alan yatırımcı, üç ay sonra kurun spot fiyatı farketmeksizin 7.50 kurundan anlaşma bedeli kadar USD alabilecektir. Vadeye kadar bir nakit akışı gerçekleşmediğine dikkat edilmelidir.